Dị ứng phấn hoa là gì? Cách chữa dị ứng phấn hoa tại nhà

Dị ứng phấn hoa là gì?

Dị ứng phấn hoa (hay viêm mũi dị ứng theo mùa, sốt cỏ khô) là một dạng bệnh dị ứng phổ biến, xảy ra khi hệ miễn dịch của cơ thể phản ứng quá mức với các protein có trong hạt phấn hoa của cây cỏ, hoa hoặc cây gỗ.

Dị ứng phấn hoa bùng phát theo mùa, thường vào mùa xuân, hè, thu khi có nhiều hoa nở, hoặc bùng phát tùy theo loài hoa nhất định. Khi trải qua các mùa này thì người bệnh có triệu chứng dị ứng điển hình như hắt hơi liên tục, ngạt mũi, chảy nước mũi trong, chảy nước mắt và ngứa mắt/mũi/họng.

Nguyên nhân gây ra dị ứng phấn hoa

Nguyên nhân dị ứng phấn hoa là do hệ miễn dịch phản ứng quá mức khi phấn hoa bay vào mũi. Ở người bình thường, phấn hoa chỉ đi qua mà không gây vấn đề gì, nhưng ở người dị ứng thì phấn hoa luôn là một tác nhân kích thích (dị nguyên) gây nên các biểu hiện dị ứng.

Ở lần đầu tiên phấn hoa bay vào mũi, cơ thể ngay lập tức xem phấn hoa là một chất có hại với cơ thể. Do đó hệ miễn dịch bắt đầu tạo ra những chất chống lại phấn hoa.

Ở những lần sau đó, cơ thể ngay lập tức giải phóng các chất đặc biệt (như histamine) sau khi hít lại phấn hoa. Chính những chất này gây ra các triệu chứng dị ứng quen thuộc như hắt hơi liên tục, chảy nước mũi, ngứa mắt và ngạt mũi.

Sự “phản ứng quá mức” này không dùng lại ở phản ứng tức thì, mà cơ thể còn duy trì tình trạng viêm ở mũi và đường thở trong nhiều giờ sau đó. Điều này khiến niêm mạc mũi luôn nhạy cảm, dễ sưng đỏ và gây khó chịu kéo dài.

Đây cũng là lý do vì sao một số người không chỉ bị hắt hơi trong vài phút mà còn bị ngạt mũi, chảy nước mũi và mệt mỏi suốt cả ngày trong mùa phấn hoa.

Các loại dị ứng phấn hoa phổ biến tại Việt Nam

Dị ứng phấn hoa thường được phân loại dựa trên nguồn gốc thực vật tạo ra hạt phấn. Trong đó phổ biến là dị ứng phấn hoa từ cỏ, cây gỗ, cây bụi và cỏ dại.

• Dị ứng phấn hoa từ cỏ: cỏ lúa, cỏ dại mọc ven đường, cỏ trong ruộng…
• Dị ứng phấn hoa từ cây gỗ và cây bụi: cây dâu, cây sung, cây keo, cây thông…
• Dị ứng phấn hoa từ cỏ dại: ngải cứu, cỏ phấn hương, các loại cây dại mọc ven đường hoặc bãi đất trống…

Nếu một người dị ứng với phấn hoa của một loài cây/cỏ, khả năng cao họ cũng sẽ bị với các loài khác trong cùng họ vì cấu trúc dị nguyên tương tự.

Ví dụ: Nếu một người dị ứng với cỏ phấn hương (Ambrosia) thường cũng dị ứng với ngải cứu (Artemisia) và đôi khi cả cúc dại. Nguyên nhân là do các loại cỏ dại này cùng một họ Cúc (Asteraceae) có dị nguyên tương đồng nhau.

Đây là lý do bác sĩ thường khuyên không chỉ tránh một loại cây cụ thể, mà nên tránh cả nhóm cây cùng họ trong mùa phấn hoa.

Đối với dị ứng hoa hồng và dị ứng phấn hoa ly thì không được phân loại vào dị ứng phấn hoa. Vì phấn hoa của các hoa này nặng và không phát tán trong không khí. Do đó chúng được xếp vào dị ứng tiếp xúc, có thể gây ngứa da và nổi mẩn.

Xem thêm: Dị ứng lông chó

Triệu chứng của dị ứng phấn hoa

Một số triệu chứng phổ biến của dị ứng phấn hoa bao gồm:

• Hắt hơi liên tục, đặc biệt là từng tràng dài.
• Ngứa mũi.
• Nghẹt mũi.
• Chảy nước mũi trong suốt.
• Mũi sưng nề gây khó thở bằng mũi.
• Ngứa đỏ mắt.
• Chảy nước mắt, có cảm giác xốn mắt hoặc sưng mí.
• Nhạy cảm với ánh sáng.
• Ho khan, khò khè.
• Tức ngực, khó thở.
• Mệt mỏi, khó tập trung, gây ảnh hưởng giấc ngủ.
• Nổi mề đay, sưng phù đột ngột dưới da (phù mạch) – trường hợp hiếm.

Xem thêm: Dị ứng lông mèo

Gói xét nghiệm Dị ứng

• Phát hiện đến 72 tác nhân dị ứng ở người lớn và trẻ nhỏ
• Tư vấn chế độ ăn uống và sinh hoạt miễn phí
• Quy trình đơn giản, nhanh chóng, nhận kết quả online
• Xét nghiệm ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mẫu DIAG

TÌM HIỂU THÊM

200+

Cơ sở y tế đối tác

2400+

Bác sĩ tin tưởng

Dị ứng phấn hoa có nguy hiểm không?

Dị ứng phấn hoa không nguy hiểm đến tính mạng. Hầu hết các trường hợp dị ứng chỉ bị ảnh hưởng chất lượng sống ngủ, hiệu suất làm việc và học tập. Người bị nặng thường xuyên thì triệu chứng dị ứng có thể trở thành mãn tính kéo dài hơn.

Điểm đáng lo hơn là dị ứng phấn hoa có thể dẫn đến các biến chứng hô hấp khác nếu không được kiểm soát tốt.

• Hen phế quản dị ứng: Đây là biến chứng thường gặp nhất, xảy ra khi viêm mũi do dị ứng lan xuống phổi. Người bệnh có thể bị ho, khò khè, tức ngực và khó thở, có thể làm bệnh nhân phải nhập viện nếu lên cơn hen nặng.
• Viêm xoang tái phát: Nghẹt mũi kéo dài do dị ứng phấn hoa tạo điều kiện cho viêm xoang phát triển. Người bệnh thường cảm thấy nặng mặt, đau đầu và chảy dịch mũi đặc.
• Viêm tai giữa: Biến chứng thường gặp ở trẻ em. Trẻ nhỏ bị dị ứng sưng nề mũi, dễ bị đau tai, nghe kém hoặc tái phát viêm tai nhiều lần.

Cách chữa và phòng ngừa dị ứng phấn hoa tại nhà

Dị ứng phấn hoa hiện chưa có cách chữa khỏi hoàn toàn, nhưng tránh tiếp xúc với phấn hoa là giải pháp hiệu quả giúp giảm triệu chứng và ngăn biến chứng.

Các cách trị dị ứng phấn hoa tại nhà như sau:

• Hạn chế ra ngoài khi trời nhiều gió.
• Đeo khẩu trang nếu cần thiết phải đi ra đường.
• Đóng kín cửa sổ, hạn chế tiếp xúc với hoa khi vào mùa hoa nở.
• Sử dụng máy lọc không khí để loại bỏ bớt phấn hoa.
• Tắm rửa, thay và giặt sạch quần áo sau khi về nhà.

Dị ứng phấn hoa chỉ nên điều trị khi các triệu chứng vẫn còn ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày dù đã tránh tiếp xúc phấn hoa. Bác sĩ có thể kê một số thuốc điều trị dị ứng như:

• Thuốc xịt mũi corticoid: Giúp giảm viêm và nghẹt mũi.
• Thuốc kháng histamine đường uống hoặc nhỏ mắt: Giảm hắt hơi, ngứa mũi, ngứa mắt mà ít gây buồn ngủ.
• Thuốc thông mũi ngắn hạn: Giúp thở dễ hơn, nhưng không nên dùng lâu để tránh lệ thuộc vào thuốc.

Trường hợp dị ứng nặng hoặc kéo dài nhiều năm, bác sĩ có thể cân nhắc điều trị với liệu pháp miễn dịch bằng thuốc tiêm hoặc ngậm các liều dị nguyên phấn hoa nhỏ dưới lưỡi. Đây là liệu pháp giúp hệ miễn dịch làm quen dần với dị nguyên, hỗ trợ giảm mức độ phản ứng dị ứng trong nhiều năm.

Lời kết

Dị ứng phấn hoa là một dạng khá phổ biến. Mặc dù chưa thể chữa khỏi dị ứng hoàn toàn, nhưng bạn vẫn có thể phòng tránh phù hợp bằng cách đeo khẩu trang và hạn chế ra đường khi không cần thiết.

Bạn chỉ nên đi khám bác sĩ để điều trị khi các triệu chứng dị ứng ảnh hưởng nặng nề đến sinh hoạt hàng ngày. Đặc biệt là tránh tự ý dùng thuốc thông mũi để tránh bị lệ thuộc vào thuốc.

Xem thêm

• Dị ứng côn trùng
• Dị ứng phấn bướm