Dị ứng phấn bướm là gì? Dấu hiệu nhận biết và cách chữa

Dị ứng phấn bướm là gì? Nguyên nhân gây dị ứng

Đây là hiện tượng cơ thể phản ứng quá mức khi tiếp xúc với phấn hoa hoặc các protein trên bề mặt của bướm và sâu bướm. Phản ứng này xảy ra do hệ miễn dịch nhầm lẫn các chất này là tác nhân nguy hiểm, từ đó kích hoạt phản ứng bảo vệ, dẫn đến các triệu chứng khó chịu ở da hoặc đường hô hấp.

Nguyên nhân chính gây ra tình trạng này là các protein dị nguyên có trong phấn và lông của bướm. Ở những người nhạy cảm, những protein này kích thích hệ miễn dịch sản xuất kháng thể IgE đặc hiệu.

Điều này dẫn đến giải phóng các chất trung gian như histamine, gây ra viêm, ngứa, đỏ và sưng tấy ở da hoặc các biểu hiện dị ứng trong đường hô hấp. Ngoài ra, nếu tiếp xúc với phấn bướm nhiều lần hoặc có tiền sử dị ứng, hen suyễn thì nguy cơ mắc sẽ cao hơn.

Triệu chứng khi bị dị ứng phấn bướm

Người bị dị ứng thường xuất hiện các dấu hiệu ở da và đường hô hấp, chủ yếu ngay sau khi tiếp xúc với phấn bướm. Các triệu chứng điển hình gồm:

• Chảy nước mũi, nghẹt mũi hoặc ngứa mũi.
• Nổi mẩn ngứa, phát ban, mề đay.
• Hắt hơi liên tục, đặc biệt khi ra ngoài hoặc ở nơi chứa nhiều phấn bướm.
• Mắt đỏ, ngứa và chảy nước mắt, xảy ra do phấn bướm kích thích niêm mạc mắt.
• Ngứa râm ran ở họng, trong miệng hoặc tai.
• Ho khan, có cảm giác nghẹn hoặc khó thở. Đây là trường hợp dị ứng nặng, xảy ra khi phấn bướm kích thích sâu vào đường hô hấp dưới.

Dị ứng phấn bướm nguy hiểm thế nào?

Nếu không can thiệp y tế kịp thời, tình trạng dị ứng do phấn bướm có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nguy hiểm như:

• Phát ban đỏ, ngứa và nổi mẩn, mề đay ở vùng da tiếp xúc: Người bệnh thường cảm thấy ngứa ngáy, sưng tấy đỏ ở tay, chân, cổ.
• Nổi mụn nước hoặc phù nề da: Đây là dấu hiệu viêm da nặng, gây ra tình trạng đau, nóng rát và tiềm ẩn rủi ro lan rộng. Nặng hơn có thể gây nhiễm trùng thứ phát.
• Viêm da tiếp xúc lan rộng: Xảy ra khi phấn bướm tiếp xúc với nhiều vùng da cùng lúc. Người bệnh có thể xuất hiện vết loét, nổi bọng nước.
• Viêm kết mạc hoặc kích ứng mắt: Mắt có thể bị đỏ, ngứa, chảy nước mắt và tiềm ẩn nguy cơ viêm kết mạc nặng nếu không can thiệp kịp thời.
• Ảnh hưởng đến đường hô hấp: Phấn bướm có thể kích thích niêm mạc đường hô hấp, gây ho khan, khó thở. Bệnh nhân hen suyễn hoặc có cơ địa nhạy cảm có thể lên cơn hen, gây nguy hiểm đến tính mạng.
• Phản ứng dị ứng nghiêm trọng: Một số ít trường hợp nhạy cảm có thể bị sốc phản vệ, khiến huyết áp tụt, khó thở nghiêm trọng và bắt buộc can thiệp y tế ngay lập tức.

Xem thêm: Dị ứng lông chó

Khi nào cần thăm khám y tế?

Người bị dị ứng do phấn bướm nên thăm khám bác sĩ khi các tình trạng không thuyên giảm hoặc có dấu hiệu nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống hàng ngày. Cụ thể:

• Các biểu hiện của dị ứng làm gián đoạn giấc ngủ, hoạt động thường ngày, hoặc gây khó chịu nhiều.
• Xuất hiện khó thở, ho liên tục, tức ngực hoặc các dấu hiệu hen suyễn nghiêm trọng.
• Phản ứng dị ứng xuất hiện sưng phù, phát ban lan rộng hoặc có biểu hiện sốc phản vệ như khó thở cấp, mặt hay môi sưng to.
• Mắt đỏ, ngứa, chảy nước mắt kéo dài, ảnh hưởng đến sinh hoạt và thị lực.
• Có tiền sử dị ứng hoặc hen suyễn và biểu hiện dị ứng do phấn bướm trở nên nặng hơn hoặc khác thường.

Xem thêm: Dị ứng lông mèo

Phương pháp chẩn đoán dị ứng phấn bướm

Để xác định chính xác bệnh dị ứng vì phấn bướm, bác sĩ sẽ dựa vào thông tin biểu hiện, tiền sử bệnh và các xét nghiệm đặc hiệu. Việc chẩn đoán đúng giúp lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp và hiệu quả. Cụ thể:

• Khám lâm sàng và hỏi tiền sử bệnh: Bác sĩ tìm hiểu chi tiết về các dấu hiệu, thời điểm xuất hiện, và hoàn cảnh kích thích như tiếp xúc với phấn bướm hoặc môi trường nhiều phấn. Khám để đánh giá các biểu hiện ngoài da, mắt, mũi và đường hô hấp.
• Xét nghiệm chích da (Skin Prick Test): Đây là phương pháp phổ biến và nhanh chóng để xác định phản ứng dị ứng. Bác sĩ sẽ dùng một mũi kim nhỏ chích lên da đã nhỏ dung dịch chứa phấn bướm. Nếu vùng da đó sưng đỏ, ngứa sau 15-20 phút thì được coi là dương tính với phấn bướm.
• Xét nghiệm máu đo kháng thể IgE đặc hiệu: Phương pháp này dùng khi bệnh nhân không thể làm xét nghiệm chích da (ví dụ da đang bị tổn thương hoặc dùng thuốc ảnh hưởng kết quả). Nồng độ kháng thể IgE giúp xác định chính xác dị ứng với phấn bướm.
• Xét nghiệm bổ sung và theo dõi: Khi cần, bác sĩ có thể yêu cầu ghi lại nhật ký triệu chứng và môi trường tiếp xúc nhằm đánh giá rõ hơn tình trạng dị ứng, đồng thời loại trừ các nguyên nhân khác gây ra tình trạng tương tự.

Cách chữa dị ứng phấn bướm

Các biện pháp chữa dị ứng do phấn bướm phổ biến và hiệu quả bao gồm:

• Thay quần áo và tắm bằng nước mát để vệ sinh sạch sẽ vùng da tiếp xúc với phấn bướm.
• Dùng dung dịch nước muối sinh lý để rửa sạch mắt, mũi.
• Sử dụng các loại thuốc kháng sinh histamine như Loratadin, Cetitrizine theo chỉ định bác sĩ để giảm ngứa, sưng phù và các triệu chứng ngoài da.
• Sử dụng các loại thuốc, kem bôi ngoài da hoặc gel như Fucidin, Jarish, Pederin để giảm viêm, xẹp, sưng và ngăn ngừa bội nhiễm.
• Sử dụng các biện pháp dân gian như đắp lá ngải cứu, bôi nha đam, v.v.

Tuy nhiên, mọi người cần theo dõi mức độ tiến triển của các dấu hiệu. Nếu sau 3-5 ngày dùng phương pháp tại nhà không giảm hoặc có xu hướng nặng hơn, nên đi khám bác sĩ. Mục đích để được đánh giá và chữa trị chuyên sâu, tránh các biến chứng không mong muốn và đảm bảo an toàn sức khỏe.

Xem thêm: Dị ứng phấn hoa

Biện pháp phòng ngừa dị ứng phấn bướm

Để phòng chống nguy cơ dị ứng do phấn bướm gây ra, mọi người nên áp dụng các biện pháp như:

• Thường xuyên dọn dẹp, vệ sinh nhà cửa, giặt giũ chăn ga gối đệm, lâu chùi bề mặt để loại bỏ phấn bướm.
• Dọn cỏ xung quanh nhà, tránh để bụi rậm, cây cối mọc um tùm.
• Trang bị cửa lưới, rèm cửa để ngăn côn trùng bay vào nhà.
• Mặc quần áo dài tay khi ra ngoài, đặc biệt là vào mùa bướm hoặc côn trùng nhiều, khi di chuyển vào các khu vực cây cối rậm rạp.
• Sử dụng dung dịch nước muối sinh lý rửa mắt, mũi nếu tiếp xúc với môi trường có phấn bướm.
• Tránh gãi hoặc chà xát ở vùng da nghi ngờ dính phấn bướm để hạn chế tổn thương, viêm nhiễm.
• Sử dụng các loại thuốc bôi chống côn trùng.
• Hạn chế đến những nơi có nhiều bướm, bụi rậm hoặc gió mạnh vì có thể phát tán phấn bướm khắp nơi, đặc biệt là người có tiền sử dị ứng, hen suyễn.

Xem thêm: Dị ứng côn trùng