Dị ứng mạt bụi: Triệu chứng, nguyên nhân và hướng điều trị

Dị ứng mạt bụi là gì?

Dị ứng mạt bụi (hay mạt nhà) là phản ứng của cơ thể khi hệ miễn dịch nhận nhầm các protein trong phân và xác của loài mạt bụi. Đây là những sinh vật rất nhỏ sống trong bụi nhà và nơi ẩm ướt. Khi hít phải các chất gây dị ứng này, cơ thể sẽ tự bảo vệ bằng cách gây ra phản ứng như hắt hơi, ngứa mũi, nghẹt mũi, chảy nước mắt hoặc ho.

Mạt nhà thường trú ẩn trong chăn, ga, gối, thảm và các đồ vật mềm trong nhà, đặc biệt là nơi có độ ẩm cao. Nếu không kiểm soát tốt, dị ứng mạt nhà có thể làm tăng nguy cơ viêm xoang, hen suyễn, ảnh hưởng lớn đến đường hô hấp và sức khỏe chung.

Triệu chứng dị ứng mạt bụi nhà là gì?

Các triệu chứng thường xảy ra khi bị dị ứng mạt bụi gồm:

• Hắt hơi, sổ mũi: triệu chứng này thường xuất hiện đột ngột, thường khi tiếp xúc với bụi hoặc ở môi trường nhiều mạt bụi, đặc biệt lúc dọn dẹp nhà hoặc nằm trên giường trong phòng ngủ.
• nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi: Nghẹt, khó thở bằng mũi hoặc chảy dịch mũi liên tục, thường nặng hơn vào ban đêm và sáng sớm.
• Ngứa mũi, họng hoặc vòm miệng: Khó chịu, ngứa, có thể xuất hiện khi đang tiếp xúc với bụi trong không khí.
• Mắt đỏ, ngứa mắt và chảy nước mắt: Có thể gây viêm kết mạc dị ứng, rát và châm chích mắt, làm mắt khó chịu kéo dài.
• Ho khan hoặc ho có đờm: Xuất hiện do dịch mũi chảy xuống cổ họng, chủ yếu vào ban đêm hoặc khi thời tiết lạnh.
• Cảm giác đau hoặc nặng mặt: Do viêm xoang gây áp lực và khó chịu vùng quanh mũi và mắt.
• Ngứa hoặc nổi mẩn da: Dị ứng mạt bụi có thể làm bùng phát các triệu chứng viêm da cơ địa như da đỏ, ngứa, mẩn ngứa ở các vùng da tiếp xúc.
• Khó thở, thở khò khè hoặc tiếng rít khi thở ra: Nếu dị ứng kích hoạt hen suyễn, bệnh nhân có thể gặp các dấu hiệu này kèm theo khó chịu vùng ngực.
• Mệt mỏi và khó ngủ: Do triệu chứng dị ứng kéo dài, thở khó hoặc ho gây gián đoạn giấc ngủ..

Triệu chứng thường nặng hơn khi tiếp xúc trực tiếp với mạt nhà trong chăn, ga, gối, thảm hoặc khi vệ sinh nhà cửa. Chúng có thể kéo dài quanh năm, đặc biệt tăng vào những lúc độ ẩm cao hoặc thời gian dành nhiều trong nhà.

Xem thêm: Dị ứng bụi

Nguyên nhân gây dị ứng mạt bụi

Dị ứng mạt bụi xảy ra do hệ miễn dịch phản ứng với protein có trong phân, xác và bộ khung ngoài của mạt bụi. Mạt nhà là những sinh vật ưa thích môi trường ấm, ẩm và nhiều bụi bẩn, ví dụ như chăn, ga, gối, thảm và các vật dụng mềm khác.

Gói xét nghiệm Dị ứng

• Phát hiện đến 72 tác nhân dị ứng ở người lớn và trẻ nhỏ
• Tư vấn chế độ ăn uống và sinh hoạt miễn phí
• Quy trình đơn giản, nhanh chóng, nhận kết quả online
• Xét nghiệm ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mẫu DIAG

TÌM HIỂU THÊM

200+

Cơ sở y tế đối tác

2400+

Bác sĩ tin tưởng

Các biến chứng nguy hiểm khi bị dị ứng mạt bụi nhà

Nếu không kiểm soát, dị ứng mạt bụi nhà có thể dẫn đến nhiều biến chứng như:

• Viêm xoang mạn tính, gây các triệu chứng nhiễm trùng và đau nhức vùng mặt.
• Hen suyễn, thở khò khè, khó thở. Nếu bị hen suyễn nặng, người bệnh cần can thiệp y tế.
• Viêm da cơ địa, gây ra các triệu chứng như ngứa, nổi mẩn đỏ, da khô và dễ bong tróc.
• Rối loạn giấc ngủ do nghẹt mũi, sổ mũi, ho, khó thở khiến gián đoạn giấc ngủ. Người bệnh có thể mệt mỏi, giảm khả năng tập trung vào ban ngày.
• Tăng nguy cơ nhiễm trùng hô hấp do khả năng bảo vệ của niêm mạc đường hô hấp bị ảnh hưởng.

Phương pháp chẩn đoán dị ứng mạt bụi

Để chẩn đoán dị ứng mạt bụi, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp chẩn đoán như:

• Xét nghiệm da: Bác sĩ sẽ nhỏ một dung dịch chứa protein mạt bụi lên da và dùng kim nhỏ để làm xước da, giúp dung dịch thẩm thấu. Nếu bị dị ứng, vùng da đó sẽ nổi đỏ, sưng và ngứa. Đây là phương pháp thường dùng trong sàng lọc.
• Xét nghiệm máu: Mục đích để đo nồng độ kháng thể IgE đặc hiệu của mạt bụi. Đây là phương pháp thường chỉ định cho người không thể thực hiện xét nghiệm da hoặc đang dùng thuốc bôi có thể ảnh hưởng đến kết quả.
• Nội soi mũi: Dùng ống soi để quan sát toàn bộ niêm mạc, xoang mũi và phát hiện tình trạng viêm, phù nề hoặc tiết dịch bất thường do dị ứng. Xét nghiệm giúp xét nghiệm mức độ tổn thương và phản ứng viêm.
• Kiểm tra chức năng hô hấp: Bao gồm các xét nghiệm như đo lưu lượng đỉnh thở ra, đo khí dung phế quản. Dựa trên đó, bác sĩ có thể đánh giá lưu lượng không khí thở ra, có thể phát hiện dấu hiệu tắc nghẽn đường hô hấp, xác định mức độ của bệnh và theo dõi hiệu quả điều trị.

Các hướng điều trị dị ứng mạt bụi hiệu quả

Hướng điều trị dị ứng mạt bụi tập trung vào việc kiểm soát triệu chứng. Bác sĩ có thể chỉ định:

• Sử dụng thuốc kháng histamine để cải thiện các triệu chứng như hắt hơi, sổ mũi, ngứa mũi và mắt. Một số loại thuốc thường dùng gồm: Fexofenadine, Loratadine, Cetirizine.
• Sử dụng thuốc Corticosteroid dạng xịt mũi như Fluticasone, Mometasone để giảm viêm và sưng niêm mạc mũi.
• Sử dụng thuốc co mạch (thuốc chống nghẹt mũi) như Pseudoephdrine để giảm sưng, làm thông thoáng đường thở.
• Chỉ định liệu pháp miễn dịch để làm giảm phản ứng dị ứng. Thường chỉ định cho bệnh nhân không đáp ứng tốt với thuốc.
• Sử dụng thuốc ức chế Ieukotriene để hỗ trợ điều trị, đặc biệt là ở bệnh nhân viêm mũi dị ứng kèm hen suyễn.
• Khuyến khích bệnh nhân hạn chế tiếp xúc với mạt bụi: Dọn dẹp nhà cửa, sử dụng vỏ bọc đệm chống mạt, v.v.

Biện pháp phòng ngừa dị ứng mạt bụi đơn giản, dễ thực hiện

Để phòng ngừa dị ứng mạt bụi, mọi người nên:

• Thường xuyên lau dọn nhà cửa, đặc biệt là các khu vực dễ bám bụi như phòng ngủ, gầm giường, đệm, kệ tủ, sofa, thảm trải sàn để hạn chế sự hiện diện của mạt nhà.
• Giặt ga gối, chăn màn và rèm cửa định kỳ. Nên giặt bằng nước nóng, phơi dưới ánh nắng để tiêu diệt mạt nhà.
• Sử dụng vỏ bọc đệm, gối chống dị ứng để ngăn mạt bụi xâm nhập.
• Sử dụng máy hút ẩm hoặc điều hòa để duy trì độ ẩm thích hợp.
• Hạn chế sử dụng các vật dụng dễ tích bụi như thảm lông, thú nhồi bông.
• Tắm rửa thú cưng để giảm lông rụng và bụi bẩn.
• Hạn chế mở cửa sổ nếu không khí bên ngoài ô nhiễm.
• Sắp xếp đồ đạc ngăn nắp, tránh để quá nhiều đồ để giảm mạt nhà, bụi bẩn.

Khi nào cần thăm khám y tế?

Mọi người nên chủ động thăm khám y tế nếu:

• Xuất hiện tình trạng dị ứng kéo dài hoặc có xu hướng nặng hơn.
• Các triệu chứng dị ứng ngày càng nghiêm trọng hơn, đặc biệt khi dọn dẹp hoặc tiếp xúc với chăn, ga, gối, thảm dễ chứa mạt bụi.
• Xuất hiện triệu chứng khó thở, thở khò khè, nghẹt ngực hoặc các dấu hiệu hen suyễn khác.
• Có biểu hiện viêm xoang mạn tính như đau đầu, nặng mặt, nghẹt mũi kéo dài, giảm khứu giác.
• Các triệu chứng dị ứng gây gián đoạn giấc ngủ.