Dị ứng lactose không phải cách gọi đúng của tình trạng cơ thể phản ứng với đường lactose trong sữa. Khi nói về hiện tượng này, y khoa gọi là đó là một rối loạn tiêu hóa khi cơ thể “không dung nạp lactose”, không liên quan đến hệ miễn dịch. DIAG sẽ giải thích về tình trạng không dung nạp lactose trong bài viết dưới đây.

Vì sao gọi dị ứng lactose là sai?

Dị ứng lactose là cách gọi sai về mặt y khoa phổ biến, và cách gọi đúng nên là “không dung nạp lactose“.

Dị ứng lactose không phải cách gọi đúng, trường hợp này nên gọi là không dung nạp lactose.
Dị ứng lactose không phải cách gọi đúng, trường hợp này nên gọi là không dung nạp lactose.

Để phân biệt cụ thể, dị ứng là phản ứng miễn dịch của cơ thể với các protein trong sữa, không phải dị ứng đường, có thể gây triệu chứng dị ứng nghiêm trọng như sưng, khó thở, thậm chí sốc phản vệ. Trong khi đó, không dung nạp lactose xảy ra khi ruột non không sản xuất đủ men lactase để phân giải đường lactose thành glucose và galactose, không liên quan đến hệ miễn dịch.

Xét nghiệm liên quan
Gói xét nghiệm Dị ứng

Nguyên nhân và cơ chế không dung nạp lactose

Không dung nạp lactose là tình trạng ruột non không sản xuất đủ enzyme lactase để phân giải đường lactose (đường có trong sữa và các sản phẩm từ sữa) thành hai đường đơn là glucose và galactose. Khi thiếu enzyme lactase, lactose không được tiêu hóa và hấp thu nên sẽ đi xuống đại tràng.

Một số nguyên nhân liên quan đến tình trạng không dung nạp lactose bao gồm:

  • Thiếu lactase bẩm sinh: Rất hiếm, do đột biến gen LCT gây sản xuất không có hoặc rất ít lactase từ khi mới sinh.
  • Không dung nạp lactose nguyên phát: Phổ biến nhất, do giảm dần hoạt động của lactase sau thời kỳ bú mẹ. Đây là hiện tượng sinh lý phổ biến ở người trưởng thành, đặc biệt trong các quần thể người châu Á, châu Phi và một số nhóm dân cư khác.
  • Không dung nạp lactose thứ phát: Xảy ra khi ruột bị tổn thương do các bệnh đường tiêu hóa (viêm ruột, nhiễm trùng ruột, bệnh celiac, Crohn), hoặc do phẫu thuật, hóa trị… gây suy giảm tạm thời sản xuất lactase.
  • Không dung nạp lactose do phát triển: Thường thấy ở trẻ sơ sinh sinh non do men lactase chưa phát triển đủ.
Không dung nạp lactose là tình trạng ruột non không sản xuất đủ enzyme lactase để phân giải dường lactose.
Không dung nạp lactose là tình trạng ruột non không sản xuất đủ enzyme lactase để phân giải dường lactose.

Biểu hiện của không dung nạp lactose

Các triệu chứng thường xuất hiện từ 30 phút đến 2 giờ sau khi ăn hoặc uống sản phẩm chứa lactose, bao gồm:

  • Đau bụng, co thắt dạ dày.
  • Đầy hơi, chướng bụng.
  • Tiêu chảy hoặc phân lỏng.
  • Buồn nôn, thỉnh thoảng có nôn.
  • Tăng tiết khí trong ruột (đầy hơi, xì hơi).
  • Âm thanh ruột (bụng kêu ọc ọc).
  • Cảm giác khó chịu, chướng hơi.

Ngoài ra, một số người có thể gặp các triệu chứng không liên quan trực tiếp đến tiêu hóa như mệt mỏi, đau đầu, đau cơ hoặc khớp.

Xem thêm: Dị ứng lactose ở trẻ sơ sinh

Triệu chứng không dung nạp lactose phổ biến là đau bụng, co thắt dạ dày, tiêu chảy.
Triệu chứng không dung nạp lactose phổ biến là đau bụng, co thắt dạ dày, tiêu chảy.
diag
Gói xét nghiệm Dị ứng
  • Phát hiện đến 72 tác nhân dị ứng ở người lớn và trẻ nhỏ
  • Tư vấn chế độ ăn uống và sinh hoạt miễn phí
  • Quy trình đơn giản, nhanh chóng, nhận kết quả online
  • Xét nghiệm ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mẫu DIAG
TÌM HIỂU THÊM
200+
Cơ sở y tế đối tác
2400+
Bác sĩ tin tưởng

Cách xử lý khi cơ thể không dung nạp lactose

Nếu cơ thể của bạn đang trong tình trạng không dung nạp lactose, bạn có thể tham khảo các cách xử lý dưới đây để giảm triệu chứng, tránh khó chịu trong thời gian dài.

  • Giảm hoặc hạn chế lượng lactose tiêu thụ: Nếu cơ thể đã không thể dung nạp lactose, bạn nên trực tiếp hạn chế các thực phẩm chứa sữa có nhiều lactose như sữa tươi, kem, một số loại phô mai mềm, sữa đặc, kem lạnh hoặc các sản phẩm chứa sữa động vật khác. Tuy nhiên, không khuyến cáo loại bỏ hoàn toàn vì hầu hết người bệnh có thể chịu được một lượng lactose nhất định mà không gây triệu chứng.
  • Chế độ ăn lactose kết hợp với các thực phẩm khác: Chế độ ăn đồ chứa lactose cùng các thực phẩm khác có thể giúp làm chậm quá trình tiêu hóa, giảm các triệu chứng khó chịu.
  • Sử dụng sản phẩm không lactose hoặc sữa có bổ sung men lactase: Các sản phẩm sữa không chứa lactose hoặc đã được xử lý để phân giải lactose giúp người bệnh dễ tiêu hóa hơn mà vẫn cung cấp các dưỡng chất cần thiết.
  • Lựa chọn các loại thực phẩm thay thế: Sử dụng sữa thực vật (như sữa đậu nành, hạnh nhân, dừa) không chứa lactose là lựa chọn phổ biến. Tuy nhiên, cần đảm bảo bổ sung các vi chất cần thiết như canxi, vitamin D, và protein.

Trong trường hợp tình trạng không dung nạp lactose do bệnh lý ruột hoặc tổn thương niêm mạc ruột, bạn nên bắt đầu bằng việc điều trị bệnh nền để giúp phục hồi chức năng sản xuất men lactase.

Bạn nên tránh các thực phẩm chứa sữa có lactose.
Bạn nên tránh các thực phẩm chứa sữa có lactose.

Lời kết

Không dung nạp lactose là một rối loạn enzym giống như một tình trạng sinh lý phổ biến, không phải là dị ứng miễn dịch như dị ứng sữa nên không thể gọi là dị ứng lactose. Việc hiểu đúng về nguyên nhân và cơ chế bệnh giúp bạn hướng tới chẩn đoán và điều trị hợp lý, như sử dụng các biện pháp giảm hoặc loại bỏ lactose trong khẩu phần ăn, điều trị các bệnh nền nếu có.