Dị ứng lactose ở trẻ sơ sinh không phải cách gọi cách gọi đúng của trường hợp trẻ xuất hiện các triệu chứng như phát ban, đau bụng, tiêu chảy,… Nhiều cha mẹ không phân biệt đúng hai tình trạng ‘dị ứng sữa mẹ’ và ‘không dung nạp lactose’ nên mới có sự nhầm lẫn này. DIAG sẽ giải thích chi tiết về hai tình trạng trong bài viết dưới đây.

Vì sao gọi dị ứng lactose ở trẻ sơ sinh là sai?

Nhiều cha mẹ vẫn chưa phân biệt rõ giữa “dị ứng lactose” và các tình trạng khác liên quan đến sữa, đặc biệt ở trẻ sơ sinh. Thực tế, thuật ngữ “dị ứng lactose” là một cách gọi sai lệch phổ biến.

Không có cách gọi 'dị ứng lactose' mà chỉ có dị ứng đạm sữa bò hoặc không dung nạp lactose.
Không có cách gọi ‘dị ứng lactose’ mà chỉ có dị ứng đạm sữa bò hoặc không dung nạp lactose.

Lactose không phải là protein mà là đường (carbohydrate) có trong sữa. Dị ứng liên quan đến đường lactose không tồn tại, bởi dị ứng thường dùng để chỉ phản ứng miễn dịch với protein. Dị ứng sữa bò mới là loại dị ứng thực sự ở trẻ sơ sinh, xảy ra khi hệ miễn dịch của trẻ phản ứng với các protein trong sữa bò. Trẻ có thể bị phát ban, khó thở, nôn trớ và các triệu chứng nghiêm trọng khác.

Tình trạng liên quan đến lactose được gọi là không dung nạp lactose. Đây là tình trạng thiếu enzyme lactase, khiến cơ thể không tiêu hóa được đường lactose, gây ra các triệu chứng ở hệ tiêu hóa như đầy hơi, tiêu chảy, đau bụng, nhưng không phải do hệ miễn dịch phản ứng. Không dung nạp lactose thường là tạm thời ở trẻ sơ sinh, do mức enzyme lactase thấp hoặc tổn thương đường ruột (dưới tác động vi-rút hoặc bệnh lý khác).

Xét nghiệm liên quan
Gói xét nghiệm Dị ứng

Triệu chứng bé bị không dung nạp lactose

Không dung nạp lactose ở trẻ sơ sinh là tình trạng không đủ enzyme lactase để tiêu hóa lactose, đường có trong sữa của mẹ hoặc sữa công thức. Điều này dẫn đến các triệu chứng ở hệ tiêu hóa do lactose không được phân giải, lên men trong ruột gây khó chịu.

Triệu chứng thường gặp ở trẻ sơ sinh bị không dung nạp lactose gồm:

  • Tiêu chảy lỏng hoặc có bọt, đôi khi phân xanh hoặc có mùi chua.
  • Đầy hơi, bụng chướng, sôi bụng.
  • Đau quặn bụng (bé có thể khóc, quấy khóc nhiều, co chân lên bụng).
  • Đánh rắm nhiều hơn bình thường.
  • Một số bé có thể trở nên cáu kỉnh, khó chịu khi bú.
  • Hăm tã (da đỏ rát ở vùng mông, bẹn) do phân lỏng và có tính acid kích ứng da.

Dấu hiệu xuất hiện sau khi ăn uống có lactose khoảng 30 phút đến 2 giờ.

Bé bị không dung nạp lactose thường đau bụng, tiêu chảy, đầy hơi, sôi bụng.
Bé bị không dung nạp lactose thường đau bụng, tiêu chảy, đầy hơi, sôi bụng.

Cha mẹ cần làm gì khi bé bị không dung nạp lactose?

Khi trẻ xuất hiện dấu hiệu liên quan đến không dung nạp lactose, cha mẹ nên thực hiện các bước sau:

  • Xác định và tránh nguồn lactose: Nếu bé bú sữa công thức có lactose xuất hiện triệu chứng nghi ngờ, cha mẹ nên trao đổi với bác sĩ để thay đổi loại sữa không chứa lactose hoặc ít lactose để phù hợp.
  • Cho bé bú mẹ: Nếu có thể, sữa mẹ vẫn là lựa chọn ưu tiên hàng đầu. Mặc dù sữa mẹ chứa lactose, nhưng cũng cung cấp vô vàn lợi ích về dinh dưỡng và kháng thể. Trong nhiều trường hợp không dung nạp thứ phát (tạm thời), việc tiếp tục bú mẹ sẽ giúp đường ruột bé nhanh hồi phục. (Lưu ý: Bác sĩ có thể chỉ định bổ sung enzyme lactase cho bé trước cữ bú mẹ, thay vì ngưng sữa mẹ hoàn toàn).
  • Theo dõi triệu chứng: Ghi lại các biểu hiện như tiêu chảy, đau bụng, hoặc các phản ứng bất thường khác để phản hồi bác sĩ.
  • Không tự ý loại bỏ lactose hoàn toàn: Trừ khi có hướng dẫn của bác sĩ, hạn chế lactose quá mức có thể ảnh hưởng đến dinh dưỡng.
  • Tư vấn với bác sĩ chuyên khoa: Bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm để chẩn đoán, chẳng hạn như xét nghiệm đo độ pH của phân (phân có tính acid cao nếu lactose không được hấp thụ) hoặc xét nghiệm tìm đường khử trong phân. Ở trẻ lớn, test hơi thở hydro là tiêu chuẩn vàng. Để loại trừ dị ứng đạm sữa bò, bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm máu tìm kháng thể IgE đặc hiệu hoặc cho mẹ thực hiện chế độ ăn kiêng loại bỏ đạm sữa bò để theo dõi.
  • Hỗ trợ dinh dưỡng: Bác sĩ có thể tư vấn thêm về bổ sung lợi khuẩn probiotics hoặc chế độ ăn uống phù hợp khi bé đủ lớn.
Nếu trẻ xuất hiện triệu chứng không dung nạp lactose, cha mẹ nên theo dõi triệu chứng và liên hệ bác sĩ để được tư vấn.
Nếu trẻ xuất hiện triệu chứng không dung nạp lactose, cha mẹ nên theo dõi triệu chứng và liên hệ bác sĩ để được tư vấn.
diag
Gói xét nghiệm Dị ứng
  • Phát hiện đến 72 tác nhân dị ứng ở người lớn và trẻ nhỏ
  • Tư vấn chế độ ăn uống và sinh hoạt miễn phí
  • Quy trình đơn giản, nhanh chóng, nhận kết quả online
  • Xét nghiệm ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mẫu DIAG
TÌM HIỂU THÊM
200+
Cơ sở y tế đối tác
2400+
Bác sĩ tin tưởng

Khi nào trẻ bị dị ứng sữa mẹ?

Trẻ không dị ứng với chính sữa mẹ, mà dị ứng với protein sữa bò hoặc các thành phần khác hiện diện trong sữa của mẹ do người mẹ ăn các thực phẩm chứa sữa bò. Trẻ sơ sinh có cơ địa dị ứng, hệ miễn dịch sẽ phát hiện và phản ứng lại các protein này. Biểu hiện thường xảy ra trong vài giờ đến vài ngày sau khi mẹ ăn thực phẩm chứa sữa bò. Tình trạng này thuộc nhóm dị ứng đạm sữa bò qua sữa mẹ.

Trẻ bi dị ứng sữa mẹ thường xuất hiện các triệu chứng như nổi mề đay, phát ban,...
Trẻ bi dị ứng sữa mẹ thường xuất hiện các triệu chứng như nổi mề đay, phát ban,…

Các triệu chứng thường gặp bao gồm:

  • Biểu hiện tiêu hóa: Nôn trớ, tiêu chảy, hoặc phân có nhầy, có máu.
  • Biểu hiện ngoài da: Phát ban, mề đay, chàm (eczema) dai dẳng.
  • Biểu hiện hô hấp: Chảy nước mũi, ho khò khè.
  • Trường hợp nghiêm trọng (cần cấp cứu ngay): Khó thở, sưng môi/mặt, thở rít. Đây là dấu hiệu của sốc phản vệ.
Cha mẹ nên chú ý đến chế độ ăn uống của trẻ để đảm bảo sức khỏe cho trẻ.
Cha mẹ nên chú ý đến chế độ ăn uống của trẻ để đảm bảo sức khỏe cho trẻ.

Lời kết

Thuật ngữ “dị ứng lactose” là sai. Bạn cần hiểu đây là hai vấn đề khác nhau, bao gồm dị ứng protein sữa bò hoặc không dung nạp lactose. Việc phân biệt được hai tình trạng này giúp cha mẹ và chuyên gia y tế điều chỉnh chế độ ăn uống và có cách khắc phục, điều trị và chăm sóc trẻ phù hợp.