Dị ứng đạm sữa bò là gì? Làm sao để biết bé dị ứng sữa bò?

Dị ứng đạm sữa bò là gì?

Dị ứng đạm sữa bò là một phản ứng miễn dịch bất thường của cơ thể đối với các protein có trong sữa bò, chủ yếu là casein và whey. Khi trẻ tiếp xúc với các protein này, hệ miễn dịch của trẻ nhận diện nhầm đây là tác nhân lạ gây hại và kích hoạt phản ứng dị ứng. Phản ứng này có thể dẫn đến các triệu chứng đa dạng liên quan đến da, đường hô hấp và hệ tiêu hóa. Dị ứng sữa bò thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh dưới 1 tuổi, với tỷ lệ khoảng 2-3% trẻ em toàn cầu.

Dị ứng sữa bò ở trẻ cần được phân biệt rõ với các tình trạng khác như bất dung nạp lactose, trào ngược dạ dày thực quản và hội chứng trẻ quấy khóc (colic). Trong đó, bất dung nạp lactose thường bị nhầm dị ứng đạm sữa bò; nhưng đây là vấn đề trong tiêu hóa do thiếu enzyme lactase để phân giải đường lactose, không gây phản ứng miễn dịch.

Biểu hiện dị ứng đạm bò ở trẻ sơ sinh

Triệu chứng dị ứng đạm sữa bò rất đa dạng và thường được chia thành hai nhóm chính:

Triệu chứng tức thời

Những dấu hiệu bé dị ứng sữa bò này thường xuất hiện nhanh, trong vòng vài phút đến 2 giờ sau khi trẻ tiếp xúc với sữa bò, bao gồm:

• Khó thở, thở khò khè.
• Sưng môi, mặt, lưỡi (phù mạch).
• Phát ban da, nổi mề đay, ngứa ngáy.
• Nôn mửa, buồn nôn nhanh chóng.
• Có thể xuất hiện phản ứng sốc phản vệ trong những trường hợp nghiêm trọng.

Triệu chứng muộn

Dị ứng đạm sữa bò phản ứng chậm xuất hiện sau vài giờ đến vài ngày, các biểu hiện thường kéo dài và phức tạp hơn:

• Viêm da cơ địa, chàm, phát ban đỏ, nổi mề đay, ngứa.
• Sổ mũi, ho kéo dài, khò khè không do nhiễm trùng.
• Đau quặn bụng, tiêu chảy hoặc táo bón, phân có thể có máu.
• Trẻ quấy khóc nhiều, khó chịu, thức giấc thường xuyên ban đêm.
• Chậm tăng cân, mệt mỏi kéo dài.

Xem thêm: Dị ứng đạm sữa bò và bất dung nạp lactose

Nguyên nhân gây dị ứng đạm sữa bò

Nguyên nhân dị ứng đạm sữa bò ở trẻ sơ sinh liên quan đến nhiều yếu tố, trong đó có yếu tố di truyền, cơ địa nhạy cảm và tiếp xúc sớm với đạm sữa bò trong chế độ ăn.

• Tiền sử gia đình có bệnh dị ứng (dị ứng thức ăn, hen suyễn, viêm da cơ địa).
• Trẻ sinh non hoặc có hệ miễn dịch non yếu.
• Tiếp xúc sớm và thường xuyên với sữa bò hoặc sản phẩm làm từ sữa bò.
• Môi trường sống có nhiều yếu tố gây dị ứng khác như bụi, phấn hoa, khói thuốc.

Gói xét nghiệm Dị ứng

• Phát hiện đến 72 tác nhân dị ứng ở người lớn và trẻ nhỏ
• Tư vấn chế độ ăn uống và sinh hoạt miễn phí
• Quy trình đơn giản, nhanh chóng, nhận kết quả online
• Xét nghiệm ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mẫu DIAG

TÌM HIỂU THÊM

200+

Cơ sở y tế đối tác

2400+

Bác sĩ tin tưởng

Cách chẩn đoán trẻ bị dị ứng đạm sữa bò

Việc chẩn đoán chính xác trẻ dị ứng đạm sữa bò hay không rất quan trọng để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp, tránh nhầm lẫn với các rối loạn tiêu hóa hay dị ứng khác. Các phương pháp và xét nghiệm dị ứng trẻ dị ứng đạm sữa bò hiện nay bao gồm:

• Khám lâm sàng và lấy tiền sử chi tiết: Bác sĩ khai thác tiền sử dị ứng của trẻ và gia đình, biểu hiện triệu chứng, thời điểm khởi phát và mối liên quan với việc dùng sữa bò hoặc sản phẩm chứa đạm sữa bò. Bác sĩ cũng tiến hành khám tổng quát đánh giá tổn thương da, đường hô hấp và tiêu hóa.
• Xét nghiệm máu đo kháng thể IgE đặc hiệu: Xét nghiệm dị ứng đo nồng độ IgE đặc hiệu với đạm sữa bò. Nồng độ IgE ≥0.35 kU/L thường được coi là dương tính, tuy nhiên giá trị cắt cao hơn (ví dụ ≥5 kU/L) có thể dự báo xác suất dị ứng cao hơn.
• Kiểm tra loại trừ và thử thách ăn uống (Oral Food Challenge – OFC): Đây là phương pháp chuẩn vàng để xác nhận chẩn đoán. Bệnh nhân được loại bỏ hoàn toàn đạm sữa bò ra khỏi chế độ ăn trong một thời gian (2-4 tuần), triệu chứng giảm hoặc mất hẳn. Sau đó thử cho trẻ ăn dưới sự giám sát y khoa kỹ càng, nếu tái phát triệu chứng thì xác định rõ dị ứng.

Lưu ý, OFC là phương pháp có nguy cơ kích hoạt phản ứng dị ứng nghiêm trọng nên phải được thực hiện tại bệnh viện có điều kiện cấp cứu đầy đủ.

Xem thêm: Test dị ứng đạm sữa bò

Nên làm gì khi trẻ bị dị ứng đạm sữa bò?

Khi trẻ dị ứng sữa bò, trẻ thường không thể sử dụng các loại sữa công thức chứa đạm nguyên vẹn từ sữa bò. Các lựa chọn thay thế phổ biến và an toàn hơn gồm:

• Sữa thủy phân phần: Đạm trong sữa được cắt nhỏ nhưng chưa đủ an toàn cho trẻ dị ứng nặng, có thể dùng cho trẻ có nguy cơ dị ứng thấp.
• Sữa đạm thủy phân hoàn toàn: Protein đạm được phá hủy gần như hoàn toàn giúp giảm mạnh khả năng gây dị ứng. Phù hợp cho đa số trẻ dị ứng nhẹ đến trung bình.
• Sữa đạm axit amin: Đạm được phân tách hoàn toàn thành các axit amin, an toàn tuyệt đối cho trẻ dị ứng nặng hoặc không dung nạp sữa thủy phân.

Ngoài ra, sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất. Mẹ nên cho con bú ít nhất 6 tháng đầu để giúp phòng ngừa dị ứng tốt. Nếu trẻ dị ứng đạm sữa bò, mẹ cho con bú cần loại bỏ hoàn toàn các sản phẩm chứa sữa bò ra khỏi khẩu phần ăn của mình để tránh truyền dị nguyên qua sữa mẹ.

Xem thêm:

• Sữa cho bé dị ứng đạm bò
• Chi phí xét nghiệm dị ứng đạm sữa bò