Dị ứng có tự khỏi được không? Cách giúp dị ứng nhanh hết

Dị ứng & Dung nạp – Hai trạng thái đối nghịch của phản ứng miễn dịch

Dị ứng xảy ra khi hệ miễn dịch nhận diện nhầm một chất vô hại là có hại, và do đó tạo ra kháng thể IgE đặc hiệu đối với dị nguyên tương ứng để bảo vệ cơ thể. Khi người bệnh tiếp xúc lại với dị nguyên thì IgE sẽ kích hoạt tế bào miễn dịch và giải phóng nhiều chất gây viêm, gây ra các triệu chứng như nổi mề đay, ngứa, khó thở hoặc thậm chí sốc phản vệ.

Tuy nhiên, hệ miễn dịch có khả năng tự điều chỉnh thông qua một quá trình gọi là “dung nạp miễn dịch”. Nghĩa là hệ miễn dịch dần học được rằng dị nguyên đó không thực sự nguy hiểm.

Khi dung nạp miễn dịch diễn ra, cơ thể giảm sản xuất IgE và tăng sản xuất một loại kháng thể khác gọi là IgG4. Kháng thể IgG4 vẫn nhận diện dị nguyên đó nhưng không tạo ra phản ứng dị ứng mạnh như IgE, thay vào đó lại giúp ngăn chặn kháng thể IgE hoạt động.

Dần dần, tình trạng bệnh và triệu chứng giảm về mức nhẹ hoặc không còn phản ứng dị ứng rõ ràng khi tiếp xúc với dị nguyên. Hiện tượng này gọi là “thoái lui dị ứng” – tức là dị ứng tạm thời lắng xuống hoặc biến mất với biểu hiện là tăng IgG4 và giảm IgE.

Dị ứng có tự hết không hay chỉ đang “thoái lui”?

Dị ứng có thể tự hết chỉ khi cơ thể đạt trạng thái dung nạp miễn dịch ổn định một cách tự nhiên. Tuy nhiên, để có thể kết luận dị ứng tự hết cần phải dựa trên xét nghiệm và thử nghiệm thực tế, chứ không thể dựa hoàn toàn vào cảm nhận chủ quan của người bệnh hay những người xung quanh.

Mặc dù có thể tự khỏi nhưng để đạt được trạng thái dung nạp miễn dịch ổn định chính là điều khó khăn nhất. Chỉ khi đáp ứng đủ 4 điều kiện sau đây thì một người có thể được khẳng định là dị ứng đã khỏi thật sự:

1. Không còn triệu chứng khi tiếp xúc lại với dị nguyên, và có kết quả âm tính hoàn toàn sau thử thách thức ăn bằng đường uống (OFC).
2. Mức kháng thể IgE đặc hiệu giảm xuống mức rất thấp hoặc âm tính.
3. Mức IgG4 đặc hiệu tăng lên đáng kể, phản ánh cơ chế dung nạp miễn dịch đã hình thành.
4. Đã duy trì trạng thái dung nạp ổn định trong thời gian dài trên 6 – 12 tháng.

Dung nạp miễn dịch ổn định chủ yếu có ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi với các dị ứng thực phẩm dễ dung nạp như sữa, trứng và đậu nành. Những trường hợp này y học đã ghi nhận là có thể tự khỏi dị ứng hoàn toàn, vì hệ miễn dịch của trẻ đang phát triển và linh hoạt, có khả năng “làm quen” và “chấp nhận” các dị nguyên mà trước đó đã gây phản ứng.

Trong khi đó, dung nạp miễn dịch ổn định lại rất hiếm gặp ở người lớn hoặc với các loại dị ứng có tính lâu dài, như dị ứng đậu phộng, hải sản, phấn hoa và thuốc. Những trường hợp này nếu không còn triệu chứng dị ứng thì thường được xem là thoái lui chứ không phải là khỏi hoàn toàn.

Chính vì vậy, bạn đừng chủ quan khi nhận thấy các biểu hiện dị ứng mẩn đỏ, ngứa ngáy, phát ban mất đi mặc dù vẫn chưa được điều trị, bởi điều này chỉ cho thấy đây là giai đoạn tạm thời thuyên giảm triệu chứng, thậm chí cũng không thể khẳng định là thoái lui.

Gói xét nghiệm Dị ứng

• Phát hiện đến 72 tác nhân dị ứng ở người lớn và trẻ nhỏ
• Tư vấn chế độ ăn uống và sinh hoạt miễn phí
• Quy trình đơn giản, nhanh chóng, nhận kết quả online
• Xét nghiệm ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mẫu DIAG

TÌM HIỂU THÊM

200+

Cơ sở y tế đối tác

2400+

Bác sĩ tin tưởng

Bị dị ứng bao lâu thì khỏi?

Thời gian bị dị ứng thường kéo dài từ vài giờ đến vài ngày, phụ thuộc vào loại dị ứng, mức độ nặng và khả năng loại bỏ dị nguyên ra khỏi cơ thể.

• Dị ứng đường hô hấp: Tự khỏi sau 1 – 3 ngày nếu ngưng tiếp xúc với dị nguyên (phấn hoa, bụi, lông thú cưng…), có thể kéo dài nhiều tuần/tháng nếu liên tục tiếp xúc dị nguyên.
• Dị ứng thức ăn: Tự hết sau 2 – 12 tiếng nếu không tiếp xúc lại, nhưng có thể kéo dài đến 1 – 2 ngày nếu triệu chứng nặng hoặc lan rộng.
• Dị ứng thuốc: Tự khỏi sau 2 – 5 ngày khi ngưng thuốc, nhưng có thể kéo dài đến hơn 2 tuần nếu dị ứng nặng có sốt, phù nề, phát ban toàn thân và cần dùng thuốc điều trị.
• Dị ứng do côn trùng đốt: Tự hết sau 2 – 24 tiếng, nhưng có thể kéo dài 1 – 3 ngày tùy trường hợp và cần điều can thiệp điều trị y tế.
• Dị ứng da – tiếp xúc: Tự khỏi sau 2 – 5 ngày nếu rửa sạch dị nguyên và tránh tiếp xúc trở lại. Tuy nhiên, nếu có tổn thương da thì có thể kéo dài hơn 1 – 2 tuần.

Cách làm dị ứng mau hết dễ thực hiện tại nhà

Ngừng tiếp xúc với dị nguyên là cách đơn giản và rất quan trọng để các triệu chứng thuyên giảm.

• Nếu là dị ứng thực phẩm: Ngừng ăn ngay lập tức, ghi nhớ loại thực phẩm để tránh về sau.
• Nếu là mỹ phẩm hoặc thuốc bôi: Rửa sạch vùng da tiếp xúc bằng nước ấm và xà phòng dịu nhẹ.
• Nếu là phấn hoa, bụi, lông thú: Di chuyển ra khỏi môi trường đó, đóng cửa sổ, dùng máy lọc không khí (nếu có).
• Nếu là côn trùng đốt: Lấy vòi chích ra (nếu còn), làm sạch vết thương.

Bạn cũng có thể giảm ngứa và sưng tấy bằng các biện pháp đơn giản khác như sau:

• Chườm lạnh lên vùng ngứa, nổi mẩn đỏ 10 – 15 phút để làm dịu.
• Tắm nước mắt hoặc nước ấm để giảm cảm giác ngứa.
• Mặc quần áo vải cotton, rộng rãi, thoáng mát để tránh cọ xát vào vùng da tổn thương.

Lưu ý rằng, nếu triệu chứng kéo dài trên 3 ngày, lan rộng hoặc trở nên nghiêm trọng hơn thì bạn cần thăm khám bác sĩ ngay. Đặc biệt không được tự ý dùng các loại thuốc corticoid khi chưa có chỉ định bác sĩ, và không thoa kem/thuốc có chứa thành phần gây kích ứng.